شروع به نوشتن و در دست گرفتن مداد

نوشتن یکی از مهم‌ترین پایه ها برای آموختن است. برای این که پایه درست و محکمی برای نوشتن کودک ایجاد شود لازم است که به کودک کمک کنیم تا به شیوه مناسبی بنویسد. به طوری که به ستون فقرات، گردن و دست‌هایش فشار وارد نشود. شاید این کار آنقدرها هم آسان نباشد. شاید برای والدین دشوار باشد تا نحوه درست گرفتن مداد را به کودک بیاموزند. در این مقاله نکات مختلفی در رابطه با درست گرفتن مداد، بیان خواهد شد.

چه زمانی به کودک بیاموزیم که مداد را در دست بگیرد؟

کودکان تا قبل از ۴ سالگی فاقد قدرت مناسب و مهارت‌های حرکتی خوب برای مداد در دست‌گرفتن هستند، هرچند تا پیش از آن، کودک می‌تواند از طریق در دست‌ گرفتن مداد، نحوه استفاده موثر از ماهیچه‌های دست خود را بیاموزد.

با این که در مدارس بخش بزرگی از آموزش مربوط به خواندن و نوشتن است اما کودکان فقط با انجام تکالیف نمی‌توانند مهارت کافی برای نوشتن را کسب کنند به طوری که نیازهای خودشان را در آینده رفع کنند. کودک باید به جز صرفا انجام تکالیف مدرسه، برای ماهر شدن در نوشتن تلاش کند.

شروع به نوشتن  و مهارت نوشتن

در سیستم آموزشی مدارس، مهارت خواندن و نوشتن، آمیخته با دیگر آموزش‌ها ارائه می‌شود. این آموزش‌ها از چگونگی حرکات فیزیکی برای تمرین نوشتن شروع می‌شود و سپس به گسترده کردن دامنه لغات می‌رسد تا مهارت خواندن و نوشتن همزمان ارتقا یابند. والدین می‌توانند در دوران قبل از مدرسه هم فرزند خود را برای نوشتن تشویق کنند. نیازی نیست کودک از دستورالعمل‌ها و قواعد زبان پیروی کند، کافی است که او را به نوشتن علاقه‌مند کنید. همین که کودک قبل از مدرسه رابطه بین حروف و آواها را درک کند کمک بزرگی در یادگیری مهارت نوشتن برای او است.
هرچه محیط کودک از نظر کلمات و لغات غنی‌تر باشد، مهارت نوشتن هم به همان نسبت پیشرفته‌تر خواهد شد. سعی کنید در طول روز با کودکتان زیاد صحبت کنید، برایش کتب بخوانید و از بازی‌های مرتبط با کلمات که خیلی مفید هستند، استفاده کنید. مثلا می‌توانید بازی‌هایی مثل «پانتومیم» انجام دهید یا بازی «بگرد و پیدا کن»، همه وسایلی که در خانه هستند و به طور مثال با حرف «آ» شروع می‌شوند یا پیدا کنید.

از ابزار مناسب استفاده کنید و فرصتی برای تقویت مهارت نوشتن فراهم کنید

تا پایان کلاس اول بهتر است از مداد‌هایی استفاده کنید که ضخیم یا گوشه‌دار باشند. استفاده از مدادهایی با اندازه مناسب دست کودک از اهمیت فراوانی برخوردار است. بهتر است روند آموزش در دست گرفتن مداد را با مداد کوتاه‌تر شروع کنید زیرا در دست‌گرفتن آن‌ها آسان‌تر است و به کودک کمک می‌کنند روی مداد تسلط بهتری داشته باشد. نحوه درست گرفتن مداد در کودک باید تمرین شود. پیش از ورود کودک به پیش‌دبستانی، شما هم همرمان شروع به آموزش نحوه مداد در دست‌گرفتن به او کنید.
در ضمن ابزاهایی وجود دارند که کمک می‌کنند تا کودک راحت‌تر و صحیح‌تر مداد را در دست بگیرید. وقتی از این ابزارها برای مدادهای کودکتان استفاده می‌کنید، دیگر نیازی به تکرار قوانین به کودک ندارید چون او با این ابزار، تنها از یک راه می‌تواند مداد را در دست بگیرد.
مدادها و ماژیک‌های زنگی و کاغذ را به اندازه کافی در اختیار کودک قرار دهید تا کودک به طور پیوسته و در قالب‌های مختلف به نوشتن روی آورد و در او علاقه ایجاد شود. اگر کودک شما در مرحله‌ای است که می‌تواند متن‌های طولانی بنویسد از او بخواهید خاطراتش از سفرها را بنویسد یا خلاصه داستان‌هایی را که می‌خواند یا لیست خریدهای شما را بنویسد.
اگر یادگیری توام با سرگرمی شود، کودکتان از یادگیری لذت بیشتری می‌برد و همچنین سریع‌تر نیز یاد می‌گیرد. هرگز کودک را در حالتی که حوصله نوشتن ندارد تحت فشار قرار ندهید و همچنین تمرین نوشتن را به یک وظیفه یکنواخت و  یک‌جانبه تبدیل نکنید. کودکان کم سن‌وسال بازه توجه بسیار محدودی دارند و اگر چیزی سرگرم‌کننده نباشد علاقه خود را به آن از دست می‌دهند. جلسات تمرین نوشتن را در حالت کوتاه، نوسانی و توام با سرگرمی برگزار کنید. برای کمک به انجام تکالیف کودک در خانه، از او بخواهید ابتدا به صورت شفاهی آنچه می‌خواهد بنویسد را بیان کند و سپس آن را بنویسد.

مقدار مناسب فشار وارد کردن

آموزش به کودک برای وارد کردن فشار بهینه به مداد امر مهمی است. اگر فشار وارده از جانب انگشتان کودک کم باشد، ممکن است رد مداد روی کاغذ کم‌رنگ بیفتد؛ از سوی دیگر فشار مضاعف ممکن است منجر به پاره شدن کاغذ یا شکستن نوک مداد شود.
بهتر است آموزش به تدریج انجام شود و اجازه دهید کودک به روند در دست‌گرفتن مداد مسلط شود زیرا دادن دستورالعمل‌ها به کودک به صورت یکجا ممکن است منجر به گیج شدن او و حتی سبب بیزاری کودک از نوشتن شود. می‌توانید از قانون ۳ انگشتی یا گیره ۳ پایه برای نگهداشتن درست مداد در دست استفاده کنید. از کودک بخواهید تا از انگشت شصت، انگشت اشاره و انگشت وسطی خود و با اعمال فشار برابر از جانب تمام انگشتانش مداد را در دست بگیرد. در این مرحله اصلا نباید فشار به اندازه‌ای باشد که به مفاصل کودک فشار بیاید و این مفاصل را به رنگ سفید یاقرمز بر روی دست مشاهده کنیم.
برای تنظیم کردن فشار انگشتان می‌توانید از بازی‌های مختلف با انگشتان، از جمله خمیربازی کمک بگیرید.

نکات مهم در رابه با درست گرفتن مداد در کودک

• با گرفتن مداد در دستتان  به او نشان دهید که بهتر است چگونه این کار را انجام دهد. کودکان وقتی عملی را مشاهده می‌کنند، راحت‌تر آن را یاد می‌گیرند تا اینکه مسائل تنها به صورت شفاهی و دستورالعمل برایشان بیان شود. پس مهم است که شما همیشه الگوی خوبی برای فرزندتان باشید.
• به کودک زمان بدهید که کل فرایند آموزش را به تدریج پشت سر بگذارد و متوجه باشید که صبوری شما کمک فراوانی به پیشرفت کودک می‌کند.
• اگر کودک برای مشق نوشتن، مدت زیادی دچار عذاب است و این باعث شده که از درس و مدرسه زده شود، از یک کاردرمانگر کمک بگیرید. کاردرمانگرها شما را در مورد راه‌ها و تکنیک‌های درست کمک به کودک راهنمایی می‌کنند.
• هر کودکی با کودک دیگر تفاوت دارد پس هر کدام از آن‌ها زمان و روش‌های مناسب خود را برای یادگیری مسائل دارند، بنابراین کودک خودتان را با سایر کودکان مقایسه نکنید. مهارت یافتن در نحوه درست نوشتن نیاز به تمرین و ممارست دارد و شما باید حامی و مشوق کودک باشید.

نویسنده: مرسده عامری