با مغز خود دوست باشیم

آیا قشر مغز کودکان هنگام استفاده از صفحات نمایش، کوچک می‌شود؟

دو سال پیش، یک مطالعه طولی توسط روان‌شناسان مولکولی در دانشگاه اولم به این نتیجه رسید که افراد مورد آزمایش قرار گرفته، پس از گذشت تنها شش هفته که حداقل یک ساعت در روز بازی «وُرد آف وارکرفت» را انجام می‌دادند، با کاهش ماده‌ی خاکستری، حجم مغزشان در قشر پیشانی کاهش پیدا کرده است. این با مقایسه‌ی اسکن ام‌آرآی و بعد از بازی کردن، مشخص شد. قبل از این آزمایش، مغز گیمرهای باتجربه را با کسانی که خیلی کم پیش می‌آید بازی کنند مقایسه کردند. در اینجا نیز حجم قشر قشر پیشانی کاهش یافته بود. منطقه قشر پیشانی به کنترل تصمیمات و احساسات مربوط می‌شود. این مطالعه نشان می دهد که کاهش حجم قشر مغز با بازی‌های مکرر و در نتیجه تغییر نوروپلاستیسیتی همراه است. این مسئله می تواند اعتیاد به بازی‌‌های رایانه‌ای را افزایش دهد.

در آمریکا موسسات ملی بهداشت مطالعات گسترده‌ای را درباره‌ی رشد شناختی مغز نوجوانان آغاز کرده اند. در این مطالعات، تأثیر رسانه‌های تصویری مثل تلفن‌های هوشمند بر مغز کودکان و نوجوانان بررسی شده و کل زمان سپری شده در مقابل صفحه‌ی نمایش تلویزیون، فیلم، بازی‌های رایانه‌ای یا شبکه‌های اجتماعی بررسی شده است. تقریباً دوازده هزار کودک بین نُه تا ده سال، از جمله بیش از دو هزار دوقلو و سه قلو در این آزمون شرکت کرده‌اند و به مدت ده سال تحت نظر بوده‌اند. برای این منظور، اسکن مغزی انجام می‌شود و تغییرات اجتماعی، جسمی و رفتاری و همچنین عوامل محیطی پیگیری می‌شوند. این مطالعات همچنان ادامه دارند.

در این بررسی‌ها مشخص شد، افرادی که بیش از هفت ساعت در روز از صفحات دیجیتال استفاده می‌کنند، به مراتب قشر مغزشان کوچکتر از افرادی است که کتر از هفت ساعت از صفحات دیجیتال استفاده می‌کنند. این آزمایش‌ها همچنین مایعات کمتری را نشان دادند که می‌تواند عواقبی بر آسیب‌های روانی و عملکرد شناختی داشته باشد. حتی اگر افراد فقط دو ساعت در روز را جلوی صفحه‌ی نمایش گذرانده، عملکرد آن‌ها در آزمون‌های تفکر و زبانی کمتر است.

دو سال پیش، یک مطالعه طولی توسط روان‌شناسان مولکولی در دانشگاه اولم به این نتیجه رسید که افراد مورد آزمایش قرار گرفته، نشستن طولانی مدت نیز همانند استفاده طولانی‌مدت از صفحات نمایشگر، باعث کوچک شدن لوب گیجگاهی می‌شود. در این آزمایش یافتن یک گروه مقایسه‌ی که بسیار کم در معرض صفحات نمایشگر باشند، اگر نگوییم غیرممکن، دشوار بود. مدیر تحقیقات اِن‌آی‌اچ، گایا داولینگ کشف کرده است مغز کودکانی که زمان زیادی را جلوی صفحات نمایشگر می‌گذرانند در چه وضعیتی است. نازک شدن قشر مغز، خارجی‌ترین لایه را تحت تأثیر قرار می‌دهد که اطلاعات مربوط به حواس را پردازش می‌کند (عملکردهای حافظه و زبان نیز در این قسمت قرار دارند). پس از بررسی‌های بیشتر در مطالعه‌ی طول طولانی مدت، اطلاعات دقیق‌تری به دست آمد.

حتی اگر بین استفاده طولانی مدت از رسانه های صفحه نمایش و نازک شدن یا کوچک شدن لوب گیجگاهی ارتباطی وجود داشته باشد، این سوال مطرح خواهد شد که آیا علت آن فقط صفحات نمایشگر است یا نشستن همراه آن. در مطالعه ای که در آوریل  سال ۲۰۱۸ منتشر شد، دانشمندان یوسی‌ال‌ای ارتباطی را بین مدت زمانی که صرف نشستن  می‌شود و اندازه‌ی لوب گیجگاهی مشاهده كردند. بر اساس تعداد ساعاتی که افراد مورد آزمایش، هر روز می نشینند، لوب گیجگاهی کوچک می‌شود.

تاثیر ابزار دیجیتال بر روی رفتار، مغز و روان ما

سپری کردن زمان زیاد جلوی صفحات دیجیتال، باعث اختلالات خواب، مشکلات تمرکزب، مشکلات تغذیه و اختلالات یادگیری می‌شوند. یک سوم کودکان زیر دو سال، نود دقیقه در روز را جلوی صفحات دیجیتال یا تلویزیون می‌گذرانند که این میزان خیلی بیش از حد مجاز است چون در این سن کودکان اصلا اجازه ندارند از صفحات دیجیتال ایتفاده کنند. کودکان بالای دو سال نیز سه ساعت در روز و حتی در امریکا شش ساعت در روز را جلوی تلویزیون می‌گذرانند که این میزان باز هم چندین برابر حد مجاز است. این یعنی خیلی از کودکان یک سوم زمان بیداری‌شان را با رسانه‌های دیجیتال می‌گذرانند. دیمیتری کریستاکیس، مدیر بیمارستان و مرکز تحقیقات سلامتی، رفتار و رشد کودکان در سیاتل است و تحقیقاتی را بر روی کودکان از زمان تولد تا هقت سالگی انجام داده که نشان می‌دهد، هر چه استفاده از صفحات مجازی بیشتر باشد، کودک در سنین مدرسه، دچار اختلال‌های یادگیری بیشتری می‌شود. دنبال کردن تصاویری که به سرعت حرکت می‌کنند، در مغز کودکان مشکل ایجاد می‌کنند. هر چه بیشتر این دنبال کردن تصاویر ادامه یابد، تاثیرات طولانی‌مدت آن بر یادگیری بیشتر است.

در دومین دهه‌ی زندگی تغییرات بسیار بزرگی در مغز رخ می‌دهند، در این زمان مغز یک کودک به مغز یک بزرگسال تبدیل می‌شود و ارتباطات مغزی تغییر می‌کنند، به خصوص بخشی که بر روی شخصیت ماتاثیر می‌گذارد. توانایی تصمیم‌گیری و توانایی کنترل احساسات نیز در این سن شکل می‌گیرند.

در تحقیقی که دوازده‌هزار کودک در آن شرکت کرده‌اند، مشاهده شد که مغز کودکانی که زمان بیشتری را با بازی‌های کامپیوتری می‌گذرانند، در بخش لُب‌پیشانی که بخش تصمیم گیری و کنترل احساسات است، زودتر از مغز سایر همسالان دچار تغییرات می‌شود. تحقیقات در این بخش هنوز ادامه دارند. برای جواب دقیق تحقیقات طولی، حداقل بیست سال نیاز است که خب تبلت و گوشی‌های هوشمند شاید تنها حدود ۸ سال است که توسط کودکان مورد استفاده قرار گرفته.

ابزار دیجیتال زمانی وارد بازار شدند که هنوز تحقیق و بررسی درباره‌ی تاثیرات منفی استفاده آن‌ها بر مغز انجام نشده بود.

امروزه کودکان نخیلی بیش از گذشته مشکلات ارتباطی دارند. آن‌ها نمی‌توانند قوانین و حدومرزها را بپذیرند، دچار خشم‌های فورانی می‌شوند، مشکلات گفتاری دارند، دیر زبان باز می‌کنند یا نمی‌توانند منظورشان را به خوبی انتقال دهند و تحمل ناامیدشدن را ندارند. معلمین سال‌های اول دبستان نیز خیلی بیش از گذشته با مشکلات گفتاری و احساسی در کودکان مواجه می‌شوند. (محقق: راشل بار، استاد روان‌شناسی کدوکان نوپا، دانشگاه گئورگتاون، واشنگتن)

منابع: مجله‌ی آلمانی تله‌پلیس، مستند آرته: آیا نسل دیجیتال، نسلی بیمار است؟

#مغز #تلویزیون #تبلت #کارتون #اینترنت #مبایل #آموزش_مجازی #فرزندپروری #آموزش #سلامت #روانشناسی #والدین #کودکان #مغز #یادگیری #مربیگری #مرسده_عامری #تولید_محتوا