خشم، خشونت، فرهنگ، جامعه

آیا خشونت تنها یک دایره‌ی بنفش کبودی، دور چشم است یا دست و پای شکسته یا خون ریخته شده؟ آیا خشونت تنها آن چیزی است که با چشم می‌بینیم؟ خیر، خشونت انواع مختلفی دارد. حتس سکوت قهرآمیز هم خشونت محسوب می‌شود. فرهنگ ما خشونت را ترغیب می‌کند، با گذاشتن نام غیرت بر روی خشونت، با فشارهای روانی‌ای که با کم‌دانشی به یک زن وارد می‌کنیم، وقتی که او را مبجور به سازش با همسری می‌کنیم که مدام بر علیه او دست به خشونت می‌زند. وقتی این تفکر را به وجود می‌آوریم که باید در مقابل خشونت سکوت کرد و لال شد و ساخت، ما هم به عنوان جامعه و فرهنگ، دست به خشونت می‌زنیم. خوب است بدانید که انواع خشونت و خشم چیست تا بتوانید از دست زدن به خشونت اجتناب کنید. در این مقاله‌ی اول به شناخت خشم می‌پردازیم و در مقاله‌ای دیگر با انواع خشونت آشنا می‌شویم.

خشم چیست و چگونه بر شما تاثیر می‌گذارد؟

خشم احساسی طبیعی و ذاتی است که به شما می‌گوید چیزی اشتباه است و شرایط آنگونه‌ای که باید باشد نیست. خشم، طیف وسیعی از احساسات را شامل می‌شود. متناسب با عوامل ایجاد کنند خشم، شدت این احساس در شما متفاوت خواهد بود. گیرکردن در ترافیک، آسیب دیدن از کسی، مورد خیانت واقع شدن و… همگی عوامل ایجاد خشم هستند، اما شدت خشمی که احساس می‌کنید در هر کدام از موقعیت‌ها متفاوت است. 

تجربه‌ی جسمی خشم در پشت کمر بین تیغه‌های شانه رو به بالا، در پشت گردن و در اطراف دو طرف فک احساس می‌شود. احساس گرما، تنش، درد و فشار نیز از دیگر حس‌هایی است که در زمان خشم تجربه می کنید.

چه چیزهایی باعث خشم می‌شود؟

به طور کلی در زمان‌هایی که چیزی فراتر از کنترل و توان شما باشد یا چیزی مانع رسیدن شما به خواسته‌ها و اهدافتان شود، کسی شما را تهدید کرده و به شما آسیب بزند، ممکن است احساس خشم کنید. برخی دیگر از علل بروز خشم عبارتند از:

_ غم و اندوه از دست دادن یک عضو خانواده، یک عزیز یا یک چیز بسیار ارزشمند

_ مشکلات مالی و بدهی‌ها

_ زمان‌هایی که احساس بی‌عدالتی می‌کنید مثل مورد خیانت واقع شدن، تحقیر شدن، خجالت‌زده‌شدن، بیمارشدن خود یا یکی از عزیزان و…

_ احساس ناراحتی و ناامیدی و افسردگی

_خستگی جسمانی و روحی

_ مصرف مواد مخدر و الکل (الکل و مواد مخدر آستانه تحریک پذیری شما را پایین می آورد، بنابراین خیلی راحت تر عصبانی می شوید).

خشم چگونه ابراز می‌شود؟

خشم به طرق مختلف بیان می‌شود و بستگی به شدت و علت خشم شما دارد. اما خشونت کلامی و غیرکلامی شایع‌ترین و ناکارآمدترین راه‌های ابراز خشم هستند. گاهی از لحن و تُن صدای فرد، متوجه عصبانیت او می‌شوید و گاهی ممکن است او هیچ حرفی نزند و از رفتارش، راه رفتنش و حتی غذا خوردنش متوجه عصبانیت او شوید.

خشم چه زمان‌هایی تبدیل به مشکل می‌شود؟

۱. زمانی که خیلی قوی تر و شدیدتر از انتظار شما و وضعیت واقعی است (افراد مبتلا به خشم انفجاری).

۲. وقتی مکرا پیش می‌آید و باعث می شود نتوانید از زندگی لذت ببرید.

۳. علت آن چیزی است که مدت‌ها پیش اتفاق افتاده و یک موضوع قدیمی است.

۴. خشونت بر رفتار و نگرش شما نسبت به خودتان، فرد دیگر یا اموال شخصی تاثیر می گذارد.

۵. در انجام شغل و فعالیت های شما اختلال ایجاد می کند.

۶. به روابط شما با دیگران آسیب می زند.

۷. بر سلامت جسمی و روانی شما تاثیر منفی می‌گذارد.

در مقابل خشم چه کاری می‌توانید انجام دهید؟

خشم یک واکنش طبیعی نسبت به برخی از موقعیت‌هاست. با این حال، خشمی که از راه‌های ناسالم تخلیه شود، می‌تواند به سلامت شما آسیب برساند. خوشبختانه راه‌های زیادی برای کنترل و مقابله با خشم وجود دارد که می توانید انجام دهید.

استراتژی‌های فوری

استراتژی‌های فوری مشکل را حل نخواهد کرد، بلکه فقط به شما زمان می دهد تا یک راه حل سازنده و مفید برای حل مشکل بیابید. در استراتژی های فوری:

_ از موقعیتی که باعث عصبانیت شما شده خارج شوید.

_ تا ده بشمارید.

_ عبارت های آرامبخش را با خود تکرار کنید.

_ نفس عمیق بکشید. به صورتی که به مدت ۴ ثانیه هوا را داخل بکشید،۶ ثانیه نگهدارید و ۶ ثانیه هوا را خارج کنید. باید سعی کنید نفس عمیق کشیدن را درست انجام دهید تا اثر بخش باشد.

_ توجه خود را به چیزهای دلپذیر معطوف کرده و تلاش کنید تا به موقعیت خشم برانگیز فکر نکنید.

استراتژی‌های کوتاه‌مدت

وقتی آرام‌تر شدید، استراتژی‌های کوتاه‌مدت می تواند به شما کمک کند که احساس خشم خود را نسبت به موقعیت کنترل کنید:

_ بپذیرید و اعلام کنید که عصبانی هستید. احساس خشم با داد و بیداد کردن و به زمین کوبیدن اشیا کنترل نمی‌شود.

_ از خودتان بپرسید که آیا میزان خشم شما با شرایط متناسب است یا خیر. فکر کنید که آیا این موقعیت، نیاز به این میزان از خشم داشت؟

_ به افکار خود نگاه کنید و دقت کنید که آیا این مسیری که باعث خشم شما شده درست است یا خیر. در واقع باید افکار خود را کندوکاو کنید. شاید برای اینکار نیاز به حضور یک روانشناس در کنار خود داشته باشید.

_ منبع خشم خود را شناسایی کنید. اگر رفتار و گفتار کسی باعث خشم شما می‌شود، سعی کنید از یک راه مسالمت‌آمیز با او صحبت کرده و از مهارت حل مسئله برای از بین بردن منبع خشم استفاده کنید.

_ گاهی به شکل طنز به موقعیت خشم برانگیز نگاه کنید.

استراتژی‌های بلندمدت

استراتژی‌های بلندمدت، زمان و تلاش بیشتری را می‌طلبند، اما به شما در مقابله با خشم بسیار کمک می‌کنند. مهم این است که تغییر نگرش پیدا کنید تا نحوه‌ی واکنش شما به ابراز خشم تغییر ‌کند. این کمک می‌کند تا مشکلاتی که خشم باعث آن‌ها می‌شود را کاهش دهید.

_ باید بدانید که خشم چیست و کارکرد آن چگونه است.

_ علائم اولیه و هشداردهنده را در خود شناسایی کنید تا قبل از افزایش خشمگین شدن بتوانید آن را مدیریت کنید.

_ با یک روانشناس در این مورد صحبت کنید تا بتواند با توجه به ویژگی های منحصر به فرد شما بهترین راه مدیریت خشم را به شما بیاموزد.

_ مهارت‌های تفکر، حل مسئله و مدیریت استرس را بیاموزید و تمرین کنید.

_ فعالیت بدنی و ورزش کردن بسیار به شما در کنترل احساسات آزار دهنده کمک می‌کند.

_ سبک زندگی سالم، تغذیه سالم، خواب کافی و مواظبت از وضعیت روحی و روانی شما بسیار مهم است.

_ درباره حرف‌ها و کارهایی که هنگام عصبانیت می‌گوئید و انجام می‌دهید بیشتر فکر کنید. شاید واقعا نباید یک سری از رفتارها را انجام می دادید و برای جبران آنها لازم است کاری بکنید.

_ اگر از جامعه یا مردم عصبانی هستید، به یاد داشته باشید که نمی‌توانید رفتار دیگران را کنترل کنید. شما فقط می‌توانید خود را تغییر دهید و بهترین واکنش را به رفتارهای اشتباه دیگران نشان دهید.

نویسنده: مرسده عامری